Laparoskopia ginekologiczna

Czym jest laparoskopia operacyjna?

Laparoskopia to zabieg endoskopowy, podczas którego wykorzystywany jest endoskop – służący do obrazowania wnętrza ciała pacjenta. W obszarze ginekologii przeprowadzana jest w celach diagnostycznych, a także w procesie leczenia zaburzeń w obrębie jamy brzusznej i miednicy. Metoda ta jest chętnie wybierana przez ginekologów ze względu na jej małą inwazyjność, umożliwianie szybciej rekonwalescencji pacjenta po przebytym zabiegu oraz ograniczoną liczbę powikłań niż w przypadku klasycznej operacji.

Historia i rozwój laparoskopii w ginekologii

Za pioniera metody laparoskopowej uznawany jest Georg Kelling, niemiecki chirurg i internista. Przez wiele lat laparoskopia służyła jako metoda diagnostyczna. Przełomowym osiągnięciem okazała się praktyka Heinza Kalka, który ulepszył instrumentarium laparoskopowe, wykorzystując  w tym celu narzędzia optyczne i narzędzia do wytwarzania odmy otrzewnowej. Ostatecznie Kalk stał się najbardziej doświadczonym laparoskopistą w swoich latach, na co wpływ miały setki przeprowadzonych przez niego biopsji wątroby.

Rozwój opisywanej metody nastąpił w połowie XX wieku, kiedy to francuski ginekolog Raoul Palmer zaprezentował film z badania laparoskopowego. Efektem tego było przeprowadzanie laparoskopii na szerszą skalę. Co istotne, Palmer pracował przy tym nad technikami wytwarzania odmy otrzewnowej, konstruując w tym celu insuflator. Zmienił także sposób oświetlania jamy brzusznej. W rezultacie zainspirował on innych lekarzy do ulepszania techniki laparoskopowej.

W latach 90. XX wieku, po licznych pracach i osiągnięciach lekarzy dotyczących laparoskopii, nastąpił dynamiczny rozwój tej metody. W rezultacie zabiegi tego typu były wykonywane częściej, a sprzęt laparoskopowy oferowany przez coraz większą liczbę firm stale zyskiwał na popularności. W Polsce laparoskopia przeprowadzana jest od 1928 roku – to właśnie wtedy Kazimierz Dąbrowski wykonał pierwsze w naszym kraju badanie diagnostyczne w celu różnicowania chorób wątroby właśnie przy użyciu techniki laparoskopowej.

Wskazania do laparoskopii operacyjnej w ginekologii

Laparoskopia ginekologiczna stosowana jest zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu następujących dolegliwości w obrębie narządu rodnego:

• niepłodność,
• endometrioza,
• ciąża pozamaciczna,
• mięśniaki macicy,
• torbiele oraz inne zmiany w obrębie jajników,
• zrosty wewnątrzbrzuszne,
• wady narządu rodnego,
• bóle podbrzusza o niewyjaśnionej przyczynie,
• zaburzenia miesiączkowania o niewyjaśnionej przyczynie.

Przygotowanie do laparoskopii ginekologicznej

Laparoskopia ginekologiczna wymaga odpowiedniego przygotowania ze strony pacjentki, co polega przede wszystkim na zrealizowaniu zleconych przez specjalistę badań. Kluczowe jest przy tym przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarza prowadzącego, a w tym m.in. odstawienie wybranych leków – jeśli pojawia się taka potrzeba. Najczęściej pacjentka mająca zostać poddana laparoskopii jest przyjmowana do szpitala dzień wcześniej przed planowanym zabiegiem. Podawane są jej wówczas leki i wykonywane niezbędne badania laboratoryjne z krwi. W dniu laparoskopii powinna ona pozostać na czczo.

Jak przeprowadzana jest procedura?

Laparoskopia polega na wykonaniu niewielkich, kilkumilimetrowych nacięć w powłokach brzusznych, przez które wprowadza się do miednicy lub jamy brzusznej mikronarzędzia. Dzieje się to pod kontrolą kamery – laparoskopu, który pozwala na powiększenie pola operacyjnego, wraz z uwidocznieniem jego obrazu na ekranie monitora. W ten sposób lekarze przeprowadzający zabieg mogą dokonać dokładnej oceny narządu rodnego i struktur z nim sąsiadujących. Zanim jednak do tego dojdzie, do jamy brzusznej wpompowywany jest gaz, pozwalający na uzyskanie potrzebnej przestrzeni pomiędzy narządami oraz na wprowadzenie endoskopu.

Zalety laparoskopii w ginekologii

• Minimalna inwazyjność zabiegu
• Szybka rekonwalescencja
• Ograniczone ryzyko powikłań
• Dobre wyniki estetyczne

Potencjalne ryzyka i powikłania

Choć laparoskopia ginekologiczna jest zabiegiem małoinwazyjnym, a powikłania pojawiają się jedynie w przypadku 1% kobiet, które są jej poddawane, istnieje minimalne ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Do najczęstszych działań niepożądanych należą krwawienia w obszarze narządów płciowych, zakażenie bakteryjne oraz perforacja jelita. Warto przy tym zaznaczyć, że wykonanie laparoskopii nie jest możliwe w każdym przypadku. Przeciwwskazaniem do jej przeprowadzenia może okazać się otyłość pacjentki bądź wykonywane u niej w przeszłości liczne operacje (w klasycznej wersji) na jamie brzusznej.

Okres rekonwalescencji po laparoskopii

Pacjentka poddana laparoskopii ginekologicznej pozostaje w szpitalu zazwyczaj przez jeszcze 2–5 dni po wykonaniu zabiegu. Szwy natomiast zdejmowane są w 7.–10. dobie po zrealizowanej procedurze. Kolejne wizyty kontrolne ustalane są wspólnie z lekarzem prowadzącym. Kluczowe jest przy tym unikanie przez pacjentkę w okresie rekonwalescencji dźwigania ciężkich przedmiotów oraz stosowanie diety lekkostrawnej. Po upływie ok. 14 dni od wykonanej laparoskopii pacjentka może wrócić do normalnego funkcjonowania.

Najczęstsze pytania na temat laparoskopii ginekologicznej

• Jak przygotować się do laparoskopii?

  Przed laparoskopią pacjentka może być poproszona o zachowanie postu przez kilka godzin, unikanie pewnych leków i preparatów rozrzedzających krew oraz przyjęcie środków przeczyszczających w dniu poprzedzającym operację. Lekarz dostarczy szczegółowe wskazówki dotyczące przygotowania.

• Czy laparoskopia boli?

  Laparoskopia jest zwykle wykonywana pod znieczuleniem ogólnym, więc pacjentka nie czuje bólu podczas operacji. Po zabiegu mogą wystąpić ból brzucha, dyskomfort i wzdęcia, które są zwykle kontrolowane za pomocą leków przeciwbólowych.

• Jakie są ryzyka i możliwe powikłania laparoskopii?

  Choć laparoskopia jest uważana za bezpieczną, jak każda operacja wiąże się z ryzykiem komplikacji, takich jak infekcje, krwawienia, uszkodzenie narządów wewnętrznych czy reakcje na znieczulenie. Rzadkie są poważne powikłania.

• Jak długo trwa rekonwalescencja po laparoskopii?

  Czas rekonwalescencji po laparoskopii jest zazwyczaj krótszy niż po tradycyjnych operacjach otwartych. Większość kobiet może wrócić do domu tego samego dnia lub następnego, a do pełnej aktywności - w ciągu kilku dni do tygodnia.

• Czy będę miała blizny po laparoskopii?

  Laparoskopia pozostawia kilka małych blizn, zwykle mniejszych niż 1 cm każda, które z czasem stają się mniej widoczne.